Ahmet Önal - Osmanlı İmparatorluğunda Askeri İsyanlar ve Darbeler

Ahmet Önal - Osmanlı İmparatorluğunda Askeri İsyanlar ve Darbeler
266 sayfa 1.78 mb

Ahmet Önal’ın “Osmanlı İmparatorluğu’nda Askerî İsyanlar ve Darbeler” adlı eseri, Osmanlı tarihindeki askerî yapıların ve özellikle yeniçerilerin siyasal hayata etkisini derinlemesine inceleyen, akademik temelli ancak anlaşılır bir dille yazılmış önemli bir çalışmadır. Kitap, askerî gücün zaman içinde sadece savaş meydanlarında değil, siyasal alanda da belirleyici bir aktör haline gelmesini tarihsel bağlamda analiz eder.

Kitabın Genel Teması ve Amacı

Bu kitap, Osmanlı İmparatorluğu’nda ordu ile siyaset arasındaki ilişkilerin nasıl şekillendiğini, hangi dönemlerde askerî sınıfların yönetim üzerinde baskı kurduğunu, bu baskının ne tür isyanlar ve darbelerle sonuçlandığını ve sonuçların devletin yapısal dönüşümünü nasıl etkilediğini açıklamayı amaçlar. Özellikle Yeniçeri Ocağı'nın merkezde olduğu isyanlar, II. Mahmud dönemindeki reform hareketleri ve bu reformların neden olduğu askerî tepkiler kitabın omurgasını oluşturur.

Bölüm Bölüm Kitap Özeti

1. Osmanlı Askerî Yapısının Tarihsel Gelişimi

Osmanlı'nın kuruluş döneminden itibaren ordu, sadece savaşlarda değil, devletin temel kurucu unsurlarından biri olarak işlev görmüştür. Devşirme sistemine dayalı Yeniçeri Ocağı’nın kurulması, hem merkezî gücü pekiştirmiş hem de padişaha doğrudan bağlı profesyonel bir askerî sınıf yaratmıştır.

2. Yeniçeri Ocağı’nın Siyasallaşması

Zamanla Yeniçeriler, sadece askerî bir kurum olmaktan çıkarak ekonomik ve siyasal güç odağına dönüşmüş, loncalarla, esnafla ve halkla kurdukları ilişkiler sayesinde büyük bir baskı grubu haline gelmişlerdir. Bu süreçte rüşvet, keyfi davranışlar ve merkezi otoriteye meydan okumalar artmıştır.

3. İlk Askerî İsyanlar ve Saray Müdahaleleri

  1. yüzyıldan itibaren Yeniçerilerin çeşitli nedenlerle çıkardığı isyanlar artmıştır. Genellikle maaş kesintileri, sefer talepleri veya üst düzey bürokratlara duyulan hoşnutsuzluklar isyanlara zemin hazırlamıştır. II. Osman’ın (Genç Osman) tahttan indirilip öldürülmesi (1622) bu isyanların en çarpıcı örneğidir.

4. 17. ve 18. Yüzyılda Askerî İsyanların Kurumsallaşması

Bu yüzyıllarda isyanlar artık sıradanlaşmıştır. Yeniçeriler padişah değiştirme, sadrazam tayin etme gibi doğrudan siyasete müdahale araçlarına sahip olmuşlardır. Bu dönem aynı zamanda merkezî otoritenin zayıfladığı, taşrada âyanların güçlendiği bir süreçtir.

5. III. Selim ve Nizam-ı Cedid: Reformun Darbe ile Sonlanması

III. Selim’in yaptığı askerî ve idarî reformlar, özellikle Nizam-ı Cedid ordusu ile Yeniçeriler arasında bir iktidar çatışması yaratmıştır. 1807’deki Kabakçı Mustafa İsyanı, reform yanlısı III. Selim’in tahttan indirilmesine neden olmuş; bu olay Osmanlı’da “modernleşme girişimlerine karşı yapılan ilk askerî darbe” olarak değerlendirilmektedir.

6. II. Mahmud’un Reformları ve Yeniçeri Ocağı’nın Kaldırılması (Vaka-i Hayriye)

II. Mahmud, selefinin başlattığı reformları çok daha kararlı biçimde sürdürmüş ve Yeniçeri Ocağı’nı 1826’da büyük bir askerî operasyonla ortadan kaldırmıştır. “Vaka-i Hayriye” olarak adlandırılan bu olay, Osmanlı tarihinde bir dönüm noktasıdır. Devlet, askerî yapıyı kökten değiştirerek modernleşme yoluna girmiştir.

7. Askerî Vesayetin Zayıflaması ve Yeni Dönem

Yeniçeriliğin kaldırılmasıyla birlikte, askerî sınıfın siyasete doğrudan müdahalesi zayıflamıştır. Ancak Tanzimat, Islahat ve II. Abdülhamid dönemi gibi reform süreçlerinde ordu hâlâ dolaylı etkisini sürdürmüştür. Kitap, bu etkileri hem siyasi istikrar hem de bürokratik dönüşüm açısından ele alır.

Kitabın Temel Mesajları

  1. Osmanlı’da askerî sınıfların, özellikle Yeniçerilerin, sadece güvenlik değil, siyaset ve toplum üzerinde de etkili olduğu vurgulanır.
  2. Reform hareketlerinin çoğu zaman bu askerî vesayet nedeniyle başarısız olduğu anlatılır.
  3. II. Mahmud’un radikal kararı, Osmanlı modernleşmesinin temel taşlarından biri olarak değerlendirilir.
  4. Kitap, asker-siyaset ilişkisinin tarihsel bağlamını çözümleyerek, bugünkü kurumlar ile geçmiş arasındaki süreklilikleri anlamamıza katkı sunar.

Değerlendirme

Ahmet Önal, kitabında sadece tarihsel olayları aktarmakla kalmaz; bu olayların nedenlerini, toplumsal dinamiklerle ilişkisini ve sonuçlarını da irdeleyerek analitik bir perspektif sunar. Eser, hem tarih meraklıları hem de siyaset bilimiyle ilgilenenler için öğretici ve düşündürücüdür.

0

Hiç oy kullanılmadı


Dosyayı İndirmek İçin Robot Olmadığınızı Doğrulayın

Lütfen bekleyin..

266 sayfalık, 1.78 mb boyutlu bu dosya 07.02.2025 07:38 tarihinde yayınlandı ve 12,453 defa indirildi
osmanlı imparatorluğunda askeri isyanlar ve darbeler pdf osmanlı isyanları pdf ahmet önal osmanlı imparatorluğunda askeri isyanlar ve darbeler

Popüler Kitaplar

Ayrı Yol - Andre Gide

Ayrı Yol - Andre Gide

Ayrı Yol (L'Immoraliste), Fransız yazar Andre Gide’in 1902’de yayımlanan, bireyin kendi doğasını ve arzularını keşfetme yolculuğunu irdeleyen etkileyici...

5.0

Japon Masalları - Anonim

Japon Masalları - Anonim

Doruk Yayınları tarafından yayımlanan "Japon Masalları", Japon kültürünün zengin ve derinlikli dünyasını yansıtan seçkin masallardan oluşan bir derlemedir....

5.0

Yaşlılık ve Dostluk - Cicero

Yaşlılık ve Dostluk - Cicero

Antik Roma’nın en önemli hatiplerinden, filozoflarından ve devlet adamlarından biri olan Cicero, Yaşlılık Üzerine ve Dostluk Üzerine adlı...

5.0

Kent - Clifford D. Simak

Kent - Clifford D. Simak

Kitabın Genel Tanıtımı

Clifford D. Simak’ın Kent (City) adlı eseri, insanlığın yok oluşu ve köpeklerin medeniyeti devralışı üzerine kurulu...

5.0

Bye Bye Türkçe - Oktay Sinanoğlu

Bye Bye Türkçe - Oktay Sinanoğlu

"Bye Bye Türkçe", Türk bilim insanı ve düşünür Oktay Sinanoğlu’nun, Türkçe’nin eğitimden, bilimden ve toplumsal hayattan bilinçli bir...

5.0

Küçük Kara Balık - Samed Behrengi

Küçük Kara Balık - Samed Behrengi

Küçük Kara Balık, İranlı yazar Samed Behrengi tarafından yazılan, bir çocuk hikayesi olmasına rağmen derin felsefi mesajlar ve...

5.0

Zamanın Kısa Tarihi - Stephen Hawking

Zamanın Kısa Tarihi - Stephen Hawking

Stephen Hawking - Zamanın Kısa Tarihi (A Brief History of Time) Kitap Özeti

Stephen Hawking’in 1988 yılında yayımlanan Zamanın...

5.0

Hançer Yolu - Robert Jordan

Hançer Yolu - Robert Jordan

Hançer Yolu, Robert Jordan’ın Zaman Çarkı serisinin sekizinci kitabıdır ve epik bir fantezi dünyasında geçen, kahramanların kaderlerini şekillendiren...

5.0

Martin Eden - Jack London

Martin Eden - Jack London

Martin Eden (Jack London) romanı, bir işçi sınıfından gelen genç adamın, toplumda kendini ispatlamak ve hayallerine ulaşmak için...

5.0

Huzur - Ahmet Hamdi Tanpınar

Huzur - Ahmet Hamdi Tanpınar

Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Huzur adlı eseri, Türk edebiyatının en önemli psikolojik ve felsefi romanlarından biridir. Roman, bireylerin iç...

5.0

Hayvan Öyküleri - Franz Kafka

Hayvan Öyküleri - Franz Kafka

Franz Kafka'nın "Hayvan Öyküleri" (bazı kaynaklarda "Hayvan Masalları" olarak da geçer), Kafka’nın eserlerinden derlenen ve hayvanların başkahraman olduğu...

5.0

Sis ve Gece - Ahmet Ümit

Sis ve Gece - Ahmet Ümit

Ahmet Ümit’in "Sis ve Gece" adlı romanı, Türk edebiyatının önemli polisiye eserlerinden biri olarak öne çıkar. Roman, siyasi...

5.0

Kumarbaz - Dostoyevski

Kumarbaz - Dostoyevski

Fyodor Mihayloviç Dostoyevski'nin 1866 yılında yayımlanan Kumarbaz (Rusça: Игрок / Igrok) adlı romanı, yazarın kişisel hayatından izler taşıyan,...

5.0

Değirmenimden Mektuplar - Alphonse Daudet

Değirmenimden Mektuplar - Alphonse Daudet

Değirmenimden Mektuplar (Lettres de mon moulin) - Alphonse Daudet

"Değirmenimden Mektuplar", Fransız yazar Alphonse Daudet tarafından yazılmış, doğa, köy...

5.0

Karanlıkta Sabah Kuşları - Ahmet Altan

Karanlıkta Sabah Kuşları - Ahmet Altan

Ahmet Altan’ın "Karanlıkta Sabah Kuşları" adlı kitabı, farklı insan hikayeleri üzerinden toplumsal ve bireysel çatışmaları ele alır. Roman,...

5.0

🍪 Çerez Politikası

Size daha iyi deneyim sunmak için çerezleri kullanıyoruz. Çerezlerimiz hakkında Çerez Politikası sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.