Ahmet Önal’ın “Osmanlı İmparatorluğu’nda Askerî İsyanlar ve Darbeler” adlı eseri, Osmanlı tarihindeki askerî yapıların ve özellikle yeniçerilerin siyasal hayata etkisini derinlemesine inceleyen, akademik temelli ancak anlaşılır bir dille yazılmış önemli bir çalışmadır. Kitap, askerî gücün zaman içinde sadece savaş meydanlarında değil, siyasal alanda da belirleyici bir aktör haline gelmesini tarihsel bağlamda analiz eder.
Bu kitap, Osmanlı İmparatorluğu’nda ordu ile siyaset arasındaki ilişkilerin nasıl şekillendiğini, hangi dönemlerde askerî sınıfların yönetim üzerinde baskı kurduğunu, bu baskının ne tür isyanlar ve darbelerle sonuçlandığını ve sonuçların devletin yapısal dönüşümünü nasıl etkilediğini açıklamayı amaçlar. Özellikle Yeniçeri Ocağı'nın merkezde olduğu isyanlar, II. Mahmud dönemindeki reform hareketleri ve bu reformların neden olduğu askerî tepkiler kitabın omurgasını oluşturur.
Osmanlı'nın kuruluş döneminden itibaren ordu, sadece savaşlarda değil, devletin temel kurucu unsurlarından biri olarak işlev görmüştür. Devşirme sistemine dayalı Yeniçeri Ocağı’nın kurulması, hem merkezî gücü pekiştirmiş hem de padişaha doğrudan bağlı profesyonel bir askerî sınıf yaratmıştır.
Zamanla Yeniçeriler, sadece askerî bir kurum olmaktan çıkarak ekonomik ve siyasal güç odağına dönüşmüş, loncalarla, esnafla ve halkla kurdukları ilişkiler sayesinde büyük bir baskı grubu haline gelmişlerdir. Bu süreçte rüşvet, keyfi davranışlar ve merkezi otoriteye meydan okumalar artmıştır.
Bu yüzyıllarda isyanlar artık sıradanlaşmıştır. Yeniçeriler padişah değiştirme, sadrazam tayin etme gibi doğrudan siyasete müdahale araçlarına sahip olmuşlardır. Bu dönem aynı zamanda merkezî otoritenin zayıfladığı, taşrada âyanların güçlendiği bir süreçtir.
III. Selim’in yaptığı askerî ve idarî reformlar, özellikle Nizam-ı Cedid ordusu ile Yeniçeriler arasında bir iktidar çatışması yaratmıştır. 1807’deki Kabakçı Mustafa İsyanı, reform yanlısı III. Selim’in tahttan indirilmesine neden olmuş; bu olay Osmanlı’da “modernleşme girişimlerine karşı yapılan ilk askerî darbe” olarak değerlendirilmektedir.
II. Mahmud, selefinin başlattığı reformları çok daha kararlı biçimde sürdürmüş ve Yeniçeri Ocağı’nı 1826’da büyük bir askerî operasyonla ortadan kaldırmıştır. “Vaka-i Hayriye” olarak adlandırılan bu olay, Osmanlı tarihinde bir dönüm noktasıdır. Devlet, askerî yapıyı kökten değiştirerek modernleşme yoluna girmiştir.
Yeniçeriliğin kaldırılmasıyla birlikte, askerî sınıfın siyasete doğrudan müdahalesi zayıflamıştır. Ancak Tanzimat, Islahat ve II. Abdülhamid dönemi gibi reform süreçlerinde ordu hâlâ dolaylı etkisini sürdürmüştür. Kitap, bu etkileri hem siyasi istikrar hem de bürokratik dönüşüm açısından ele alır.
Ahmet Önal, kitabında sadece tarihsel olayları aktarmakla kalmaz; bu olayların nedenlerini, toplumsal dinamiklerle ilişkisini ve sonuçlarını da irdeleyerek analitik bir perspektif sunar. Eser, hem tarih meraklıları hem de siyaset bilimiyle ilgilenenler için öğretici ve düşündürücüdür.
0
Hiç oy kullanılmadı
Dosyayı İndirmek İçin Robot Olmadığınızı Doğrulayın
Ayrı Yol (L'Immoraliste), Fransız yazar Andre Gide’in 1902’de yayımlanan, bireyin kendi doğasını ve arzularını keşfetme yolculuğunu irdeleyen etkileyici...
5.0
Doruk Yayınları tarafından yayımlanan "Japon Masalları", Japon kültürünün zengin ve derinlikli dünyasını yansıtan seçkin masallardan oluşan bir derlemedir....
5.0
Antik Roma’nın en önemli hatiplerinden, filozoflarından ve devlet adamlarından biri olan Cicero, Yaşlılık Üzerine ve Dostluk Üzerine adlı...
5.0
Clifford D. Simak’ın Kent (City) adlı eseri, insanlığın yok oluşu ve köpeklerin medeniyeti devralışı üzerine kurulu...
5.0
"Bye Bye Türkçe", Türk bilim insanı ve düşünür Oktay Sinanoğlu’nun, Türkçe’nin eğitimden, bilimden ve toplumsal hayattan bilinçli bir...
5.0
Küçük Kara Balık, İranlı yazar Samed Behrengi tarafından yazılan, bir çocuk hikayesi olmasına rağmen derin felsefi mesajlar ve...
5.0
Stephen Hawking - Zamanın Kısa Tarihi (A Brief History of Time) Kitap Özeti
Stephen Hawking’in 1988 yılında yayımlanan Zamanın...
5.0
Hançer Yolu, Robert Jordan’ın Zaman Çarkı serisinin sekizinci kitabıdır ve epik bir fantezi dünyasında geçen, kahramanların kaderlerini şekillendiren...
5.0
Martin Eden (Jack London) romanı, bir işçi sınıfından gelen genç adamın, toplumda kendini ispatlamak ve hayallerine ulaşmak için...
5.0
Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Huzur adlı eseri, Türk edebiyatının en önemli psikolojik ve felsefi romanlarından biridir. Roman, bireylerin iç...
5.0
Franz Kafka'nın "Hayvan Öyküleri" (bazı kaynaklarda "Hayvan Masalları" olarak da geçer), Kafka’nın eserlerinden derlenen ve hayvanların başkahraman olduğu...
5.0
Ahmet Ümit’in "Sis ve Gece" adlı romanı, Türk edebiyatının önemli polisiye eserlerinden biri olarak öne çıkar. Roman, siyasi...
5.0
Fyodor Mihayloviç Dostoyevski'nin 1866 yılında yayımlanan Kumarbaz (Rusça: Игрок / Igrok) adlı romanı, yazarın kişisel hayatından izler taşıyan,...
5.0
"Değirmenimden Mektuplar", Fransız yazar Alphonse Daudet tarafından yazılmış, doğa, köy...
5.0
Ahmet Altan’ın "Karanlıkta Sabah Kuşları" adlı kitabı, farklı insan hikayeleri üzerinden toplumsal ve bireysel çatışmaları ele alır. Roman,...
5.0
Size daha iyi deneyim sunmak için çerezleri kullanıyoruz. Çerezlerimiz hakkında Çerez Politikası sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.