769 sayfa 2.21 mb

John Steinbeck’in 1939 yılında yayımlanan Gazap Üzümleri (The Grapes of Wrath), Büyük Buhran döneminde Amerika’da yaşanan ekonomik kriz, göçmen işçilerin mücadelesi ve yoksulluk içinde hayatta kalma çabaları üzerine güçlü bir toplumsal eleştiri niteliği taşıyan bir romandır.

1. Kitabın Konusu

Roman, 1930'lu yıllarda Oklahoma'daki topraklarını kaybeden Joad ailesinin, Kaliforniya’ya göç ederek daha iyi bir hayat arayışını konu alır. Ancak Kaliforniya’da hayal ettikleri gibi bir yaşam bulamazlar. Yoksulluk, sömürü ve hayal kırıklıklarıyla karşılaşan aile, zorlu koşullara rağmen birlikte ayakta kalmaya çalışır.

2. Ana Karakterler

1. Tom Joad: Hikâyenin ana karakteri. Hapisten yeni çıkmış, dürüst ve güçlü bir adam. Ailesinin umudu ve lideri konumundadır.
2. Ma Joad: Ailenin güçlü ve fedakâr annesi. Zorluklar karşısında ailesini bir arada tutmaya çalışır.
3. Pa Joad: Ailenin babası, ancak göç sırasında liderlik rolü giderek Ma Joad’a geçer.
4. Jim Casy: Eski bir vaiz. Dini inancını sorgulayan, sosyal adalet için mücadele eden bir adam.
5. Rose of Sharon (Rosaşarn): Tom’un hamile kız kardeşi. Başlangıçta bencil görünse de, romanın sonunda büyük bir fedakârlık yaparak olgunlaşır.
6. Noah Joad: Tom’un sessiz ve içine kapanık kardeşi. Yolculuk sırasında aileden ayrılır.
7. Uncle John: Ailenin suçluluk duygusuyla boğuşan amcası.
8. Al Joad: Tom’un genç kardeşi, arabalara meraklıdır.
9. Grandpa ve Grandma Joad: Yaşlı ve hastalıklı büyükbaba ve büyükanne, yolculuk sırasında ölürler.

3. Olay Örgüsü

A. Joad Ailesinin Yola Çıkışı

Oklahoma’da Joad ailesinin çiftliği, toz fırtınaları ve ekonomik kriz nedeniyle banka tarafından ellerinden alınır. Bunun üzerine aile, iş ve daha iyi bir yaşam umuduyla Kaliforniya’ya gitmeye karar verir. Büyük umutlarla eski ve hurda bir kamyonla Route 66 üzerinden batıya doğru yola çıkarlar.

Yolculuk sırasında, büyükbaba yaşlılıktan ölür. Bir süre sonra büyükanne de ölür ve Mojave Çölü’nü geçerken sessizce gömülür. Aile, yoksulluk ve zorluklarla mücadele ederken bir yandan da hayatta kalmaya çalışır.

B. Kaliforniya’da Acı Gerçeklerle Yüzleşme

Joadlar, Kaliforniya’ya vardıklarında işçi kamplarının aşırı kalabalık ve sağlıksız olduğunu, iş bulmanın çok zor olduğunu fark ederler. İş verenler, göçmen işçileri sömürmekte ve onlara çok düşük ücretler vermektedir.

Aile, bir meyve çiftliğinde iş bulur, ancak burada çalışırken eski vaiz Jim Casy’nin patronlara karşı işçileri örgütlemeye çalıştığını öğrenirler. Jim Casy, işçilerin haklarını savunduğu için öldürülür. Bu olaydan sonra Tom Joad, Jim Casy’nin mücadelesini devam ettirmeye karar verir. Bir güvenlik görevlisini öldürmek zorunda kalan Tom, ailesini terk etmek zorunda kalır.

C. Joad Ailesinin Dağılması ve Çaresizlik

Tom’un kaçmak zorunda kalması, ailenin umutlarını zedeler. Aile, bir pamuk tarlasında iş bulsa da, yağmurlar yağınca işsiz kalırlar. Yoksulluk ve açlık had safhaya ulaşır. Rose of Sharon, bebeğini doğurur, ancak bebek ölü doğar.

D. Unutulmaz Final Sahnesi

Romanın en etkileyici sahnesinde, selden kaçan Joad ailesi bir ahıra sığınır. İçeride açlıktan ölmek üzere olan bir adam ve onun küçük oğlu vardır. Yeni doğum yapmış olan Rose of Sharon, bebeğini kaybetmesine rağmen, adamı hayatta tutmak için kendi sütüyle besler. Bu sahne, insan dayanışmasının ve fedakârlığın gücünü vurgulayan unutulmaz bir final olarak edebiyat tarihine geçmiştir.

4. Kitabın Temaları ve Önemi

1. Büyük Buhran ve Göçmen İşçilerin Çilesi: Roman, 1930’lu yıllarda yaşanan ekonomik krizin yıkıcı etkilerini ve göçmen işçilerin maruz kaldığı adaletsizliği anlatır.
2. Toplumsal Adalet ve Sömürü: Roman, işçilerin kötü çalışma koşullarına dikkat çeker ve sosyal adaleti savunur.
3. Aile Bağları ve Dayanışma: Joad ailesi, tüm zorluklara rağmen bir arada kalmaya çalışır.
4. İnsanlığın Gücü ve Umut: Romanın sonunda, Rose of Sharon’un fedakârlığı, insan doğasının iyiliğe ve dayanışmaya olan inancını simgeler.

5. Sonuç

Gazap Üzümleri, insanlık, umut ve dayanışma üzerine etkileyici bir başyapıt olup, John Steinbeck’e Pulitzer Ödülü kazandırmıştır. Amerikan toplumunun acımasız gerçeklerini ve göçmen işçilerin sömürülmesini anlatan roman, günümüzde de güncelliğini koruyan bir eserdir.

Bu kitap, toplumsal adalet ve insan onuru üzerine düşündüren, unutulmaz bir klasik olarak edebiyat tarihinde önemli bir yer tutmaktadır.